Praca maszynisty, wbrew pozorom nie należy do najłatwiejszych i mało skomplikowanych ról, a na maszyniście mimo nieustannej jazdy po ‚prostej drodze’ spoczywa ogromna odpowiedzialność za pasażerów lub towar, który przewozi. Duża część maszynistów pochodzi z rodzin od lat zajmujących się tym zawodem – tak zwanych rodzin kolejarskich. Praca maszynisty godzinowo najczęściej podobna jest do pozostałych zawodów – maszynista, w zależności od pokonywanej trasy przepracowuje dziennie od 8 do 12 godzin, jednak z racji na zróżnicowane odjazdy pociągów ,prace zmuszony jest często zaczynać w samym środku nocy, jak i o świcie.
Oprócz dbania o bezpieczeństwo swoje i pasażerów – co jest priorytetem – maszynista musi dbać o to, aby trasę przejechać w planowanym czasie bez większych opóźnień oraz bez uszkodzeń pociągu. Maszynista wraz z rozpoczęciem swojej pracy otrzymuje kartę zawierającą uprawnienia do przejeżdżania przez dane trasy – jeżeli nie jeździł jedną z nich przez ponad pół roku uprawnienia te musi odnowić. Dzięki zakupowi przez Koleje Państwowe nowych pociągów w ostatnich latach maszyniści zyskali większy komfort jazdy, dzięki zautomatyzowaniu wielu czynności oraz nowości samych pociągów – ulegają dużo rzadziej awariom oraz uszkodzeniom, a komfortowy wystrój sprzyja wygodzie maszynisty. To co je cechuje, to przede wszystkim ekonomia jazdy oraz zminimalizowanie hałasu jazdy oraz towarzyszących jej wstrząsów. Mimo z pozoru spokojnej i powtarzalnej pracy, na maszynistę czeka wiele niebezpieczeństw w postaci aut czy osób, które nagle wyjadą lub wyjdą na tory: pomijając zagrożenia w postaci ludzi i maszyn trzeba pamiętać również o zwierzynie, która w zalesionych terenach może wyskoczyć pod szyny pociągu, co często wiąże się z awarią. Maszynista musi mieć przez cały czas trwania jego pracy nieustannie wyczulone zmysły. Oprócz tego, praca nie należy do najmniej stresujących – wykłócający się pasażerowie zirytowani opóźnieniami pociągu lub jego awarią częstokroć wyładowują swoją złość na maszyniście, toteż człowiek ten powinien mieć wysoką tolerancję na stres i krzyk.